آموزش تنظیمات طلایی LiteSpeed Cache برای هاست ایرانی (راهنمای ۲۰۲۵)

چرا این راهنما مهم است؟

اگر وردپرس شما روی سرور LiteSpeed یا OpenLiteSpeed میزبانی می‌شود، افزونهٔ LiteSpeed Cache (LSCWP) یکی از قوی‌ترین ابزارها برای بهبود TTFB، LCP، و مخصوصاً INP (شاخص تعاملی جدیدی که از مارس ۲۰۲۴ جایگزین FID شد) است. در این مقاله آموزش تنظیم LiteSpeed Cache را ارائه می‌کنم که با شرایط رایج هاست‌های داخل ایران (هاست اشتراکی، محدودیت منابع، و گاهی محدودیت اتصال به سرویس‌های خارجی) سازگار است و همسو با توصیه‌های هستهٔ لایت‌اسپید و گوگل پیش می‌رود.

پیش‌نیازهای حیاتی

• سرور باید LiteSpeed یا OpenLiteSpeed باشد تا کش صفحهٔ سروری LSCWP فعال شود؛ در غیر این صورت فقط امکانات بهینه‌سازی سمت اپلیکیشن فعال است. (ESI روی OpenLiteSpeed پشتیبانی نمی‌شود.
• افزونه را نصب و فعال کنید و حتماً مطمئن شوید کش در سطح سرور فعال است؛ سپس از هدر پاسخ X‑LiteSpeed‑Cache: hit یا ابزار رسمی check.lscache.io برای راستی‌آزمایی استفاده کنید.

نقشهٔ راه سه‌فازی برای تنظیم LiteSpeed Cache

فاز ۱: پایهٔ کش (کم‌ریسک و فوری)
روشن‌کردن کش صفحه، TTLهای منطقی، Purge هوشمند، مستثنی‌کردن مسیرهای پویا.

فاز ۲: عملکرد (میان‌ریسک)
روشن‌کردن Object Cache (ترجیحاً Redis با سوکت)، فعال‌سازی مرورگرکش (Browser Cache) برای فایل‌های استاتیک، کمینه‌سازی CSS/JS بدون ترکیب، Lazy Load.

فاز ۳: بهینه‌سازی پیشرفته (نیازمند تست)
Delay/Defer جاوااسکریپت، Critical CSS و UCSS و VPI از طریق QUIC.cloud، Guest Mode/Guest Optimization، و تنظیمات مخصوص فروشگاه.

تب Cache: پایه‌گذاری درست کش

در LiteSpeed Cache > Cache > Cache:

• Enable Cache: ON (همهٔ سایت‌ها)
• Cache Logged-in Users: معمولاً OFF مگر سایت عضویت/لرنینگ دارید.
• Cache Mobile: فقط وقتی ON که قالب/خروجی موبایل واقعاً متفاوت است یا Guest Mode/UCSS/CCSS فعال می‌شوند؛ هشدار: لیست User‑Agentهای موبایل باید خالی نباشد.
• ESI: برای سایت‌های فروشگاهی یا ویجت‌های پویا مفید است، اما در OLS پشتیبانی نمی‌شود.
• Guest Mode / Guest Optimization: برای سرعت بهتر اولین بازدیدکننده بسیار مؤثر است؛ قبل از فعال‌سازی، اثرش بر UX را تست کنید.

TTLها (عمر کش)؛ مقادیر پیشنهادی

در LiteSpeed Cache > Cache > TTL:

• Default Public Cache TTL: پیش‌فرض 604800 ثانیه (۷ روز)؛ برای سایت‌های کمتر پویا می‌تواند بیشتر شود.
• Default Front Page TTL: پیش‌فرض ۷ روز.
• Default Private Cache TTL: پیش‌فرض ۱۸۰۰ ثانیه (۳۰ دقیقه).
• Default REST TTL: پیش‌فرض ۷ روز.
• HTTP Status Page TTL (۴۰۴/۴۰۳/۵۰۰): پیش‌فرض ۱ ساعت.
  این مقادیر پیش‌فرض LSCWP هستند و نقطهٔ شروع خوبی به‌ویژه روی هاست‌های اشتراکی‌اند.

نکتهٔ عملی: اگر صفحهٔ نخست شما دائما به‌روزرسانی می‌شود (مجله/اخبار)، Front Page TTL را روی ۱–۳ ساعت بگذارید تا محتوای تازه سریع‌تر دیده شود.

Purge  و Excludes برای سایت‌های فروشگاهی (WooCommerce)

قوانین ضروری عدم‌کش:

• URLهای پویا: /cart/ ،/checkout/ ،/my-account/* و هر مسیری که وضعیت سبد/کاربر را نشان می‌دهد.

• کوکی‌ها: حداقل این‌ها را در Do Not Cache Cookies قرار دهید:
  woocommerce_cart_hash ،woocommerce_items_in_cart ،wp_woocommerce_session_ ،woocommerce_recently_viewed ،store_notice*
  این موارد مطابق دستورالعمل رسمی ووکامرس برای پیکربندی افزونه‌های کش است.

ESI برای قطعات پویا و nonceها: LSCWP برای nonceهای پیش‌فرض، بلوک ESI با TTL حدود ۱۲ ساعت می‌سازد تا صفحه عمومی بماند اما بخش پویا تازه باشد.

Object Cache با Redis در هاست‌های ایرانی

چرا Redis؟ درخواست‌های دیتابیس پرتکرار را از حافظه پاسخ می‌دهد و بار PHP/MySQL را کاهش می‌دهد؛ مخصوصاً برای فروشگاه‌ها و سایت‌های عضویتی. در LiteSpeed Cache > Cache > Object روش را روی Redis بگذارید. اگر هاستتان Redis را به‌صورت UNIX socket ارائه می‌دهد، در فیلد Host مسیر سوکت (مثلاً /tmp/redis.sock) را وارد و Port: 0 قرار دهید؛ برای هر سایت در یک اکانت cPanel شناسهٔ دیتابیس را متفاوت بگذارید.

یادآوری: فعال‌سازی Object Cache وابسته به پیکربندی سرور است؛ اگر Redis/Memcached نصب نیست، از هاستتان بخواهید یا از روش‌های دیگر بهره بگیرید. راهنمای رسمی تب Object در مستندات LiteSpeed مسیر و پارامترها را توضیح داده است.

Page Optimization (CSS/JS): کمینه‌سازی هوشمند و Delay/Defer

در LiteSpeed Cache > Page Optimization:

• Minify CSS/JS/HTML: ON  (با تست مرحله‌ای)
• Combine CSS/JS: عموماً OFF در HTTP/2/3؛ چون مزیت ترکیب در HTTP/1.1 برجسته بود و امروز اغلب لازم نیست.
• Load JS Deferred/Delayed: «Deferred» اجرای JS را تا بعد از لود HTML به تأخیر می‌اندازد؛ «Delayed» تا اولین تعامل کاربر اجرا را عقب می‌اندازد و می‌تواند امتیاز PageSpeed را بهبود دهد—اما حتماً تجربهٔ کاربری را بررسی کنید. (HTTP/2 Push برای JS هم‌اکنون منقضی شده است.
• Critical CSS / UCSS / VPI: اگر سهم CSS بلااستفاده زیاد است یا CLS/LCP بالا است، فعال‌کردن CCSS/UCSS/VPI از QUIC.cloud بسیار کمک‌کننده است؛ اما نیاز به سهمیهٔ سرویس ابری دارد و باید تست شود.

هشدار سازگاری: اگر افزونهٔ دیگری هم Minify/Combine انجام می‌دهد، یکی را خاموش کنید تا دوباره‌کاری و تداخل پیش نیاید—توصیهٔ خود LiteSpeed هم همین است.

بهینه‌سازی تصاویر (WebP/AVIF)، Lazy Load و LQIP

در LiteSpeed Cache > Image Optimization:

• با اتصال به QUIC.cloud می‌توانید فشرده‌سازی انجام دهید و نسخه‌های WebP/AVIF بسازید؛ AVIF از نسخه‌های جدید LSCWP پشتیبانی می‌شود.
• Lazy Load را فعال کنید؛ اگر قالب/افزونهٔ دیگری Lazy Load دارد، فقط یکی را روشن بگذارید تا تعارض پیش نیاید.
• اگر پردازش تصاویر شروع نمی‌شود یا سایت شما پشت CDN/فایروال است، Server IP و دسترسی سرویس به مبدأ را بررسی کنید؛ مستندات QUIC.cloud عیب‌یابی کامل دارد.

CDN داخلی/خارجی، (QUIC.cloud و هم‌زیستی با Cloudflare)

• LSCWP یک تب CDN دارد که برای QUIC.cloud و حتی Cloudflare پنل مدیریتی فراهم می‌کند. اگر CDN داخلی (داخل کشور) استفاده می‌کنید، کافی است دامنهٔ Pull‑Zone را در CDN Mapping وارد کنید.
• اگر Cloudflare دارید اما می‌خواهید از خدمات بهینه‌سازی QUIC.cloud (مثل CCSS/UCSS) استفاده کنید، می‌توانید CDN را Off و فقط سرویس‌های بهینه‌سازی را On نگه دارید. نمونهٔ راهکار هم‌زیستی را ببینید.
• در درخواست‌های AJAX که با CDN تداخل دارند، امکان Bypass CDN in AJAX در مستندات LiteSpeed توضیح داده شده است.

Crawler (گرم‌کردن کش): چه زمانی روشن کنیم؟

Crawler صفحات منقضی‌شده را دوباره کش می‌کند تا کاربران به صفحهٔ «uncached» نخورند؛ اما این قابلیت باید در سطح سرور یا vHost فعال شود و روی هاست‌های اشتراکی اغلب غیرفعال است یا توصیه نمی‌شود، چون مصرف منابع را بالا می‌برد. اگر سرور اختصاصی/VPS قدرتمند دارید می‌توانید فعالش کنید و از نقشهٔ سایت برای خزیدن استفاده نمایید.

هم‌ترازی با Core Web Vitals (LCP/CLS/INP)

• INP (جایگزین FID) از مارس ۲۰۲۴ معیار رسمی تعاملی است؛ Delay/Defer JS، کاهش اسکریپت‌های ثالث و بارگذاری تنبل می‌تواند به بهبود INP کمک کند (با تست A/B)
• LCP: کش صفحهٔ سروری، تصاویر WebP/AVIF و Critical CSS/VPI بیشترین اثر را دارند.
• CLS: ثابت‌کردن ابعاد تصاویر/تبلیغات و تولید CCSS/UCSS برای جلوگیری از جابه‌جایی محتوا مفید است.

چک‌لیست نهایی تست و عیب‌یابی

1. بررسی هدرهای پاسخ: بعد از بار اول باید X‑LiteSpeed‑Cache: hit ببینید؛ اگر no‑cache بود، یعنی کش فعال نیست/مانعی وجود دارد. ابزار رسمی check.lscache.io هم وضعیت را گزارش می‌دهد.
2. تضاد افزونه‌ها: Minify/Combine یا Lazy Load را در یک افزونه نگه دارید؛ دوباره‌کاری نکنید.
3. ساب‌سیستم‌های WooCommerce: اگر مینی‌کارت/قیمت‌ها نادرست می‌شوند، لیست کوکی‌های عدم‌کش را مرور کنید (بخش ۵).
4. Browser Cache برای استاتیک‌ها: اگر فایل‌ها Fingerprint دارند، Cache‑Control: max‑age=31536000 ایده‌آل است؛ با تغییر نام فایل (هش) نسخهٔ جدید تحویل می‌شود.
5. ترکیب CSS/JS اگرچه وسوسه‌کننده است، در HTTP/2/3 معمولاً سودی ندارد و ممکن است اشکال سازگاری بسازد؛ ترجیحاً خاموش.
6. تأیید سمت سرور: اگر هاست شما محدودیت دارد (مثلاً Crawler یا Object Cache)، با پشتیبانی هماهنگ شوید. (LSCWP صراحتاً می‌گوید برخی قابلیت‌ها وابسته به پیکربندی سرور است.)

نمونهٔ تنظیمات «طلایی» پیشنهادی (برای هاست اشتراکی ایران)

• Cache > Cache: Enable Cache: ON — Cache Logged‑in: OFF — Cache Mobile: OFF (مگر خروجی مجزا) — ESI: ON (اگر LSWS و فروشگاه دارید)— Guest Mode/Guest Optimization: با تست فعال.
• Cache > TTL: Public/Front: ۷ روز — Private: ۳۰ دقیقه — REST: ۷ روز — Error Pages: ۱ ساعت. (برای اخبار: Front ۱–۳ ساعت)
• Cache > Purge/Excludes (فروشگاهی): استثنای /cart/, /checkout/, /my-account/* + کوکی‌های ووکامرس.
• Cache > Object: Redis از طریق سوکت (Host: مسیر سوکت، Port: 0)، DBID متفاوت برای هر سایت در یک اکانت.
• Page Optimization: Minify ON — Combine OFF — Load JS: Delayed/Deferred با تست — CCSS/UCSS/VPI از QUIC.cloud در صورت نیاز.
• Image Optimization: WebP/AVIF + Lazy Load + LQIP؛ اگر صف بهینه‌سازی اجرا نمی‌شود، تنظیمات اتصال به QUIC.cloud را بررسی کنید.
• CDN: اگر CDN داخلی دارید، فقط CDN Mapping را در تب CDN تنظیم کنید؛ در هم‌زیستی با Cloudflare، از QUIC.cloud صرفاً برای Page/Image Optimization استفاده کنید.
• Crawler: روی هاست اشتراکی معمولاً غیرفعال/نامطلوب؛ فقط روی سرورهای اختصاصی با منابع کافی فعال شود.

نکات کلیدی برای تیم فنی/هاست ایرانی

• عدم‌تداخل امکانات: اگر از افزونه‌های دیگر (مثلاً برای Minify یا Lazy Load) استفاده می‌کنید، همان بخش‌ها را در LSCWP خاموش کنید. این توصیهٔ رسمی لایت‌اسپید است.
• Browser Cache سمت سرور: برای دارایی‌های نسخه‌گذاری‌شده (hashed assets)، هدر Cache‑Control: max‑age=31536000 را در وب‌سرور ست کنید.
• QUIC.cloud در شرایط محدودیت اتصال: اگر صف Image/Page Optimization کار نمی‌کند، IP سرویس را در فایروال بازبینی یا Server IP را در افزونه تنظیم کنید.

جمع‌بندی

دستیابی به سرعت «واقعی» در وردپرس روی هاست‌های ایرانی، بیشتر از هر چیز به پایهٔ درست کش سروری، تنظیم TTLها، مستثنی‌کردن مسیرهای پویا، و بهینه‌سازی مرحله‌ای CSS/JS/تصاویر وابسته است. LiteSpeed Cache با ترکیبی از کشِ درون‌سرور و سرویس‌های ابری (QUIC.cloud) این مسیر را هموار می‌کند؛ به شرط آنکه قابلیت‌ها را مرحله‌به‌مرحله، با تست و بدون تداخل فعال کنید. این راهنما چارچوبی «طلایی» برای شروع است؛ سپس با سنجش Core Web Vitals و هدرهای پاسخ، آن را دقیقاً با سایت و هاست خودتان منطبق کنید.

این تنظیمات نقطه شروعی عالی برای ۹۰٪ سایت‌هاست. اما اگر می‌خواهید سرعت سایت خود را به مرز نهایی برسانید و تمام جزئیات فنی و ترفندهای عیب‌یابی را به‌صورت ویدئویی و عملی یاد بگیرید، «دوره فشرده افزایش سرعت» برای شما طراحی شده است. در این دوره از انتخاب هاست تا تنظیمات پیشرفته و بهبود Core Web Vitals را با هم مرور می‌کنیم.

منابع کلیدی مورد استناد

• مستندات رسمی LiteSpeed/LSCWP دربارهٔ TTLها، Cache/ESI/Mobile، Page Optimization، Crawler، CDN و عیب‌یابی. (LiteSpeed Documentation)
• راهنمای تغییر معیار تعاملی گوگل از FID به INP. (web.dev)
• اصول محتوا و تجربهٔ صفحهٔ گوگل (Search Essentials و People‑first). (Google for Developers)
• توصیهٔ عدم ترکیب CSS/JS در HTTP/2 (منوط به تست). (gtmetrix.com)
• دستورالعمل رسمی ووکامرس برای کوکی‌های عدم‌کش. (The WooCommerce Developer Blog)
• پشتیبانی WebP/AVIF و عیب‌یابی سرویس‌های QUIC.cloud. (docs.quic.cloud)